'Xử phạt tài xế rượu bia lái xe cần tăng nặng hơn'

Lãnh đạo Cục CSGT khẳng định việc xử phạt tài xế vi phạm độ cồn là nghiêm túc, khó có chuyện "cầu cứu" mà thoát.

Tiêu Điểm: Phạt nặng tài xế uống rượu bia | VTV24

- Ba người phụ nữ bị tử vong liên tiếp giữa trung tâm TP Hà Nội trong vòng một tuần bởi các tài xế ôtô say xỉn khiến ông, bà có suy nghĩ gì? (Lê Văn, 32 tuổi)

- Đại tá Đỗ Thanh Bình - Phó Cục trưởng Cục CSGT:

Những vụ tai nạn thương tâm thời gian qua đã làm cả xã hội đồng lòng muốn tìm ra giải pháp đẩy lùi tình trạng này.

Với trách nhiệm của Bộ Công an, Cục CSGT chúng tôi tích cực hoạt động, tuần tra. Riêng bốn tháng đầu năm chúng tôi đã xử lý hơn 50.000 trường hợp vi phạm nồng độ cồn, tăng 45% so với cùng kỳ 2018. Ngoài tập trung xử lý vi phạm nồng độ cồn, các loại vi phạm khác cũng được xử lý nghiêm khắc.

Đại tá Đỗ Thanh Bình. Ảnh: Gia Chính

Trước khi đến đây, tôi đọc hơn 20 bình luận của độc giả và đồng ý rằng, cả xã hội phải đồng lòng, trong đó có CSGT, để không xảy ra những cái chết oan uổng, ân hận.

- Bà Phan Thị Thu Hiền, Phó tổng cục trưởng Tổng cục Đường bộ Việt Nam:

Hình ảnh hai phụ nữ trẻ gặp nạn ở hầm Kim Liên mới đây gây chấn động dư luận. Họ ra đi để lại những đứa con thơ không còn mẹ. 

Bà Phan Thị Thu Hiền. Ảnh: Gia Chính

Số lượng người chết do tai nạn liên quan nồng độ cồn không phải lớn so với các vụ  nghiêm trọng khác, như các vụ tai nạn xe khách. Song vụ tai nạn ở hầm Kim Liên vừa qua là hồi chuông lớn, cảnh tỉnh những ai uống rượu bia mà cầm vô lăng. Sau vụ đó, tất cả bạn của tôi trước đây không quan tâm nhiều đến vấn đề giao thông thì họ đã treo status liên quan đến rượu bia, cho thấy vụ tai nạn đó đã thức tỉnh đến người dân. 

Chúng tôi xác định phải đồng hành, nghiên cứu giải pháp để hạn chế các tai nạn liên quan, Bộ trưởng Giao thông Vận tải yêu cầu Tổng cục Đường bộ phối hợp các đơn vị liên quan nghiên cứu tăng nặng mức xử phạt hành chính. Chúng tôi đang nghiên cứu, xin ý kiến người dân để thực hiện việc này.

- Qua việc tuần tra xử lý vi phạm nồng độ cồn của cảnh sát, ông đánh giá gì về việc chấp hành giao thông của tài xế hiện nay? (Hoàng Lê Toán, 21 tuổi)

- Ông Đỗ Thanh Bình:

Chúng tôi xác định vi phạm nồng độ cồn chủ yếu là người sử dụng phương tiện cá nhân. Khung giờ vi phạm chủ yếu là sau giờ ăn trưa và ăn tối. Đối tượng và thời gian cần tập trung kiểm soát được làm rõ như vậy. Các khu đô thị và thành phố là nơi xảy ra vi phạm thường xuyên hơn cả. Khi tham gia một sự kiện như đám cưới, lễ tiệc, các bạn cũng thấy ở các khu nhà hàng, quán bia, bãi đỗ xe, người tham gia sự kiện phải đi phương tiện cá nhân rất nhiều.

Đại tá Đỗ Thanh Bình: Ảnh: Gia Chính

Với người bình thường, có thể tâm lý dám làm dám chịu. Nhưng một khi đã uống rượu bia, các khả năng về cơ, mắt... đều suy giảm, nhiều người thể hiện thái độ chống đối cảnh sát. 

Để xử lý được một trường hợp, chúng tôi mất khoảng 30 phút, từ dừng xe kiểm tra, định tính về việc vi phạm, yêu cầu chấm dứt vi phạm, định lượng nồng độ cồn, thiết lập biên bản, tạm giữ giấy tờ, chưa kể trường hợp chống đối còn mất thời gian hơn.

Đầu năm đến nay, đã có 50.000 trường hợp xảy ra. Nếu mỗi người mất 30 phút xử lý, chúng tôi cần 8 chiến sĩ một ca trực và quân số hiện nay chưa đảm bảo đáp ứng nhu cầu. Trao đổi kinh nghiệm với lực lượng cảnh sát các nước bạn, chúng tôi được nhận xét là cảnh sát Việt Nam là có quá ít quyền để xử lý, cưỡng chế vi phạm, để người vi phạm không gây nguy hiểm cho chính họ và người khác.

- Xin gửi câu hỏi tới bà Hiền: Là cơ quan chủ trì sửa đổi Nghị định xử phạt hành chính vi phạm giao thông, bà đánh giá thế nào về mức phạt tài xế vi phạm nồng độ cồn hiện nay? (Trần Văn Phúc, 29 tuổi)

- Bà Phan Thị Thu Hiền:

Hiện nay, trong điều 5 Nghị định 46 chia các khung xử lý vi phạm nồng độ cồn, mức xử phạt cao nhất là từ 16 đến 18 triệu đồng. Năm 2015, khi thảo luận để sửa đổi và đưa vào nội dung này vào Nghị định, nhiều người cho rằng đây là khung xử lý gây ấn tượng. Khi đó chúng tôi đi thăm dò dư luận, rất nhiều tài xế lo sợ, nhất là lái xe cá nhân. Sau thời gian dài đến nay, việc lái xe sử dụng rượu bia đã giảm.

Bà Phan Thị Thu Hiền. Ảnh: Gia Chính

Tuy nhiên, trong năm 2018 và năm nay, lái xe sử dụng rượu bia có chiều hướng gia tăng. Theo số liệu của Cục cảnh sát giao thông, năm 2018 có 91.000 trường hợp và 4 tháng đầu năm có 50.000 trường hợp, cho thấy mức phạt đó chưa đủ sức răn đe. Có thể thấy mức xử phạt chỉ phù hợp với một giai đoạn nhất định, theo đánh giá chung là cần sửa đổi để phù hợp theo chiều hướng tăng nặng, để các đối tượng các liên quan phải lo sợ khi vi phạm xảy ra. 

- Đại tá Đỗ Thanh Bình: Theo số liệu thống kê của Cục CSGT, 50.000 trường hợp vi phạm nồng độ cồn, ông đánh giá gì về con số này? Trong số này, có bao nhiêu % tài xế ôtô vi phạm? (Nguyễn Văn Anh, 30 tuổi)

- Ông Đỗ Thanh Bình:

Con số đó thể hiện chỉ đạo của Bộ Công an, chuyên đề kiểm tra về nồng độ cồn được Cục CSGT tập trung mạnh mẽ. Qua phân tích, số lượng vi phạm do người điều khiển môtô chiếm tỉ trọng cao hơn người lái ôtô.

Hơn nữa, cũng như ý kiến của chị Hiền, mọi người đang quan tâm chế tài xử phạt người vi phạm nồng độ cồn khi lái xe có đảm bảo răn đe không? Xét trên quy định, Việt Nam lại là trong những nước có quy định nghiêm minh nhất trong khi các nước khác còn có giới hạn. Nhưng xét góc độ khác, ở các nước ngoài người ta coi hành vi vi phạm nồng độ cồn là tiểu hình và quy định vào các biện pháp cưỡng chế kèm theo.

Bộ luật Hình sự 2015 có hiệu lực, hành vi vi phạm về nồng độ cồn dẫn đến vi phạm giao thông là tình tiết tăng nặng hình phạt. Tất cả vi phạm giao thông đều phải kiểm tra nồng độ cồn.

Xử phạt hành chính trong Nghị định 46 mức xử phạt đã cao hơn tương đối nhưng lại quy định xử phạt theo lần. Chúng ta không có kết nối các lần vi phạm trong hành chính, không có xử lý kỷ luật của cơ quan liên quan, phạt lần nào biết lần đó thì lúc phạt lúc đó thấy xót xa nhưng không tác động liên tục thì hay bị quên. Các bạn nước ngoài nói với tôi, riêng rượu bia hay vi phạm khác cũng đưa vào lý lịch cá nhân. Chúng ta mới chỉ có ghi nhận về vi phạm hình sự.

Các bạn nên tiếp cận bãi đỗ xe của các nhà hàng thì sẽ thấy giữa nhận thức và thực hiện có khoảng cách khá lớn.

- Câu hỏi gửi 3 người: Cá nhân ông/bà đã bao giờ lái xe khi có hơi men trong người chưa? Cảm giác khi đó thế nào? (Lương Thành Công, 35 tuổi)

- TS Trần Hữu Minh, Phó Chánh văn phòng UB An toàn giao thông quốc gia:

Từ lâu, tôi đã không còn lái xe sau khi uống bia vì ý thức được mình là người làm công tác, phải làm gương cho người dân. Lần cuối cùng tôi có uống một cốc bia và lái xe, đã diễn ra cách đây 20 năm, khi tôi vừa tốt nghiệp đại học.

TS Trần Hữu Minh. Ảnh: Gia Chính

Tâm lý người say xỉn thường giống nhau, tự tin thái quá trong khi thực tế không như vậy. Khoa học chứng minh chỉ cần một ly rượu nhỏ, nồng độ cồn trong máu đã rất cao, phản xạ bắt đầu giảm đi đáng kể. Nếu tiếp tục uống, rủi ro va chạm sẽ rất lớn. Độc giả cần nhận thức được đúng đắn về ảnh hưởng của rượu bia.

Sau lần tôi ngã xe máy khi đi qua bãi cát cách đây 20 năm, cũng là lần cuối cùng tôi uống rượu bia và lái xe.

- Ông Đỗ Thanh Bình:

Trong cuộc sống có những lúc chúng ta tham gia uống rượu bia. Khi còn trẻ, tôi cũng đã có những sai lầm nhưng đã nhận ra sai lầm đó. Với trách nhiệm của cơ quan thực thi công vụ, chúng tôi luôn ý thức được rằng một khi đã xác định uống thì phải đi taxi hoặc xe ôm.

Uống rượu bia còn ảnh hưởng đến sức khỏe chung của xã hội. Chi phí chữa trị các bệnh liên quan đến uống rượu bia quá lớn. Bên cạnh đó là vấn đề an ninh trật tự, nhiều vụ ẩu đả và án mạng đã xảy ra.

Sử dụng rượu bia tham gia giao thông là vấn đề cần xác định trách nhiệm của cá nhân và cơ quan. Khi còn trẻ, bị ép uống, một người có thể uống với suy nghĩ để thể hiện bản lĩnh đàn ông. Tuy nhiên, càng trưởng thành, chúng ta càng cần có trách nhiệm với bản thân và gia đình.

- Ba Phan Thị Thu Hiền:

Ở Việt Nam, trong các cuộc vui đều sử dụng rượu bia là điều đương nhiên, đặc biệt với đàn ông không có chai rượu thì sẽ giảm vui vẻ với người ngồi nói chuyện, đấy là văn hóa phổ biến ở Việt Nam.

Là phụ nữ, tôi có ấn tượng không tốt với người say rượu. Năm 2003-2004, có một nghiên cứu về tác động rượu bia cho thấy người uống rượu bị giảm phản xạ, suy đoán và kỹ năng giữa mắt, tay, chân và làm cho anh mất tập trung, giảm tầm nhìn.

Năm 2008, chúng ta mới đưa ra Luật giao thông đường bộ cấm tuyệt đối khi điều khiển ôtô, còn người điều khiển xe máy có nồng độ nhất định. Năm 2015 việc xử phạt vi phạm nồng độ cồn mới ở mức độ cao, sau thời gian dài có tác dụng tốt thì từ đầu năm đến nay đã có 50.000 vụ vi phạm. Do đó, việc cần phải làm ngay là điều chỉnh pháp luật. 

Đặc biệt là việc tuyên truyền, mỗi người chúng ta có  bạn bè, người thân, cần truyển tải đến tất cả mọi người. Chúng ta thuyết phục nhau là việc có thể làm ngay. 

Từ trái qua: Ông Đỗ Thanh Bình, bà Phan Thị Thu Hiền và ông Trần Hữu Minh.

- Tiến sĩ Minh: Ông có thể chia sẻ gì về các hoạt động của Ủy ban thời gian qua? Các dự án, chiến dịch tuyên truyền của Ủy ban mang lại kết quả thế nào?(Phạm Bình Minh, 40 tuổi)

- Tiến sĩ Trần Hữu Minh:

Các chương trình hoạt động của Ủy ban về cơ bản bám sát chức năng nhiệm vụ được chính phủ giao, bao gồm 5 trụ cột mà Liên Hợp Quốc khuyến cáo. Do giới hạn thời gian, tôi đơn cử ví dụ: Năm 2014, khi thực hiện nghiên cứu độc lập với 100.000 mẫu thử, chúng tôi thấy tỉ lệ trẻ em đội mũ bảo hiểm chỉ 25%, trong khi Việt Nam luôn được coi là hình mẫu  trong việc chấp hành đội mũ bảo hiểm trong khu vực.

CSGT xử lý trường hợp không đội mũ bảo hiểm. Ảnh: Sơn Tuân

Sau đó, chúng tôi tuyên truyền sâu rộng kết hợp với xử phạt, đi cùng trao tặng mũ bảo hiểm cho học sinh. Sau nỗ lực đó, tỉ lệ trẻ em đội mũ bảo hiểm đã đạt 40%, thậm chí đạt 70% trong một số khu vực. Con số này đã chứng minh hiệu quả của chương trình do Ủy ban thực hiện. 

Ngoài ra, Ủy ban cũng đang triển khai các chương trình kết hợp với nhà hàng (như dán thông điệp "đã uống rượu bia thì không lái xe" tại bàn nhậu) với mục tiêu giúp cộng đồng nhận thức được họ có lựa chọn tốt hơn việc tự mình lái xe (như phương tiện công cộng, Grab).

Chúng tôi thấy sự tham gia của mọi người, đặc biệt là các nhà hàng rất tốt vì họ ý thức được trách nhiệm xã hội của mình, tỉ lệ người uống say rồi tự lái xe về được giảm đáng kể, chỉ còn 30-40%. Nếu kiên trì, những chương trình này sẽ có tác động lan toả, thay đổi nhận thức cộng đồng.

Phần lớn người dân đều không muốn uống rượu bia rồi lái xe, họ làm như vậy như một sự đã rồi, bởi vậy việc hướng dẫn kỹ năng để người dân, (và kể cả một tổ chức) lên một phương án đi lại an toàn (thời gian, địa điểm của sự kiện, cách thức đi....), đồng thời kiên trì phát triển các loại hình vận tải công cộng cung cấp nhiều lựa chọn đi lại sau khi sử dụng rượu bia là điều hết sức cần thiết để hỗ trợ, dẫn dắt quá trình thay đổi ý thức trên một cách nhanh hơn.

- Xin hỏi đại tá Bình: Hiện nay có những quy định pháp luật nào liên quan việc xử phạt tài xế uống rượu bia, những vướng mắc trong việc thực thi quy định này như thế nào? (Hoàng Thị Thủy, 29 tuổi)

- Ông Đỗ Thanh Bình:

Theo quy định, nếu anh gây tai nạn hoặc có nồng độ cồn thì cấu thành định khung hình phạt cao hơn. Thứ hai như tôi đã nói, khoản 4 điều 260 Bộ luật Hình sự, những hành vi có nguy cơ gây tai nạn, đều liên quan đến nồng độ cồn cần có hướng dẫn. Về hành chính Nghị định 46 quy định mức xử phạt cũng rất cao.

Thứ ba, tôi muốn nói thêm thực hiện chỉ đạo của Thủ tướng cấm uống rượu bia giờ hành chính, nghỉ trưa thực hiện nghiêm, quản lý công chức phải được thực hiện nghiêm từ đó tạo hệ thống chế tài phòng ngừa. Cảnh sát giao thông chúng tôi gặp nhiều khó khăn bởi quyền được nhà nước giao cho cưỡng chế hành vi này, soi theo luật xử phạt vi phạm hành chính quá khó khăn

Thứ nhất chứng minh vi phạm, có máy đo mức độ vi phạm nhưng nếu người vi phạm không đồng ý thì lại phải mời người chứng kiến trong khi các nước thì phải chứng minh trước tòa chứ người ta say rượu rồi lại phải cãi nhau. Thứ hai yêu cầu chấm dứt vi phạm, thu phương tiện, nhưng không có nhiều răn đe với người ta. Với các nước, khi anh ta đã sử dụng rượu bia vi phạm thì khống chế phương tiện đưa về trạm nơi gần nhất, đưa người đó về bằng xe khác, bao giờ nồng độ ổn định mới được về nhà. Trung Quốc còn quy định tạm giữ 15 ngày để người vi phạm suy nghĩ về việc đó. Mình thì không có. 

Chúng tôi đã trao đổi với ngành y tế, số liệu giữa chúng tôi và ngành y tế không đồng nhất. Bên y tế chỉ là thông tin có dấu hiệu vi phạm còn vi phạm thì phải có công an xác minh. Chúng tôi đề nghị tới đây có người tới chữa trị nói tai nạn giao thông thì phải thông báo lực lượng chức năng tới kiểm tra, phải kiểm tra nồng độ cồn trong máu xem có vi phạm làm căn cứ pháp lý chúng tôi xác minh. Chứ giờ người ta cứ khai là tai nạn giao thông, đó chỉ là thông tin. Chúng tôi phải phối hợp xác minh xem đó có phải tai nạn không.

Tới đây khi sửa Nghị định 46 chúng ta nên có tư dúy mới, nên phạt theo lũy kế, theo lần vi phạm, theo nhóm hành vi, chứ giờ nghị định có quá nhiều nhóm hành vi. Mình mấy trăm, hàng nghìn hành vi là không thực tế. 

Căn cứ xây dựng là căn cứ chương trình khoa học, nếu có căn cứ thực tiễn nên nghe CSGT nói về khó khăn, thực tiễn để xây dựng quy định sát thực tiễn. Trong luật của chúng ta, từ về giao thông quan tâm nhất là "an toàn" thì nay an toàn lại ẩn bên trong hết. Chúng tôi đề nghị sớm xây dựng Luật An toàn giao thông đường bộ, thủy...trong đó có các hình thức phạt, thẩm quyền của lực lượng chức năng được làm gì khi có vụ việc vi phạm nguy hiểm: gây tai nạn bỏ chạy, chống đối cảnh sát...Tôi mong sửa Luật Xử lý vi phạm hành chính, Luật Giao thông...

Như các nước riêng nồng độ cồn, ma túy là kiểm tra bất cứ khi nào. Chứ không phải câu hỏi đang đặt ra là tôi vi phạm gì mà được kiểm tra. Nếu không sử dụng con người để chặn họ lại xử lý thì không phát hiện được. Các cưỡng chế, ngày hôm qua tôi nhận được thư điện tử có người giới thiệu máy để cưỡng chế người nghiện rượu. Ở Việt Nam máy đó không được sử dụng (máy interlock: kiểm tra nồng độ cồn rồi mới được khởi động máy).

Chúng ta cần có chế tài đủ mạnh, càng sớm phát hiện xe vi phạm, người vi phạm thì mức độ an toàn càng cao.

- Xin hỏi đại tá Đỗ Thanh Bình: Cảnh sát lập chốt ngay trước quán bia để kiểm tra nồng độ cồn với tài xế, việc này phát huy hiệu quả ra sao? Trung tướng Vũ Đỗ Anh Dũng, Cục trưởng Cảnh sát giao thông nói việc chặn tài xế vi phạm nồng độ cồn trước quán bia là phản cảm nhưng vẫn phải làm, còn ý kiến của ông thì thế nào? (Nguyễn Tuấn Đạt, 25 tuổi)

- Ông Đỗ Thanh Bình:

CSGT chúng tôi chưa bao giờ lập chốt ngay trước nhà hàng, mà địa điểm là trên một tuyến đường nhất định. 

Hàng quán ở Việt Nam quá nhiều, chúng tôi không thể xác định tập trung vào quán nào. Khi lập chốt, chúng tôi cần tính toán để dừng phương tiện mà không gây ra ùn tắc, đảm bảo an toàn cho lực lượng thực thi và người tham gia giao thông. Chúng tôi không nhắm vào đối tượng vi phạm là chủ nhà hàng. 

Có một cách hay là khi dừng đèn đỏ, chúng ta có thể kéo dài thêm thời gian đèn đỏ để cảnh sát kiểm tra ngẫu nhiên một số người tham gia giao thông, như một số nước khác đã thực hiện.

Đội CSGT số 7 kiểm tra nồng độ cồn tài xế xe container trên cao tốc Pháp Vân-Cầu Giẽ. Ảnh: Bá Đô.

- Xin hỏi tiến sĩ Minh: Nhiều lái xe nói rằng, biết uống rượu bia khi lái xe là sai, nhưng văn hóa ở Việt Nam không thể tránh được, ông nghĩ gì về văn hóa này?(Phạm Công Chức, 41 tuổi)

- Tiến sĩ Trần Hữu Minh:

Trong khảo sát cách đây 2-3 năm, tôi thấy tới 90% khách hàng tiếp tục lái xe sau khi uống rượu bia dù biết là sai. Các thành viên trong gia đình thấy người nhà say nhưng vẫn không ngăn cản.

Nhưng những thói xấu trên không phải bất biến. Tại các quốc gia phát triển ở thập kỷ 70-80, lái xe say xỉn là vấn nạn rất lớn. Sau nhiều thập kỷ mạnh tay xử phạt đi kèm tuyên truyền rộng rãi, ý thức người dân mới thay đổi. Nhưng để có kết quả, chúng ta phải kiên trì và quyết tâm, không thể một sớm một chiều.

Văn hoá rượu bia là vấn đề tồn tại đã lâu nhưng nếu chúng ta chỉ tập trung vào phần ngọn thì sẽ không thể giải quyết được triệt để. Ta cần chăm chút phần gốc, thông qua việc đào tạo ý thức, tăng nhận thức về trách nhiệm xã hội, bình đẳng giới (để phụ nữ có tiếng nói phản bác hành vi rượu bia ngay nếu cần), kiểm soát tác hại rượu bia. 

- Thưa ông Đỗ Thanh Bình, có một thực tế là nhiều cảnh sát giao thông không nghiêm, khi tài xế xin xỏ, hoặc "đút lót" thì lại cho qua, dẫn đến nhiều người có tiền, quyền không sợ. Ông suy nghĩ thế nào về hiện tượng này? (Lê Văn Luyện, 22 tuổi)

- Ông Đỗ Thanh Bình::

Việc tuần tra của chúng tôi phải theo kinh nghiệm quốc tế, phương tiện giám sát đầy đủ, bạn nào nói chưa nghiêm gửi để chúng tôi xử lý. Còn đây là hoạt động tập thể, không thể một cá nhân lợi dụng vi phạm được.

Còn thực tế xã hội có cầu cứu không? Có người sẽ cầu cứu, thực tế vẫn bị xử phạt. Khi xuống địa phương tôi thấy có chi tiết này, xử lý vi phạm hành chính, vi phạm giao thông không được công khai danh tính trong khi đồng nghiệp chúng tôi cho rằng nếu được công khai mức răn đe lớn. Nếu người vi phạm có địa vị xã hội, nổi tiếng thì áp lực xã hội lớn. 

Đối với vi phạm nồng độ cồn chúng tôi triển khai nghiêm túc nhất, đông nhất, phương tiện tiên tiến nhất. 30% tai nạn có nguyên nhân đi sai làn đường, phần đường. Chúng tôi đang tham mưu giám sát nồng độ cồn, giám sát làn đường. Mũ bảo hiểm lại không phải là nguyên nhân chính dẫn đến tai nạn giao thông.

- Xin hỏi ông Đỗ Thanh Bình: Nếu tôi nhìn thấy một người say rượu mà cố tính lái xe, bản thân lại không thể ngăn họ. Tôi phải làm gì, gọi đến đâu để nhà chức trách ngăn người này lại, tránh hậu quả đáng tiếc xảy ra? (Phan Bích Ngọc, 25 tuổi)

- Ông Đỗ Thanh Bình::

Tôi rất mong có nhiều người quan tâm như thế này. Các bạn hãy gọi ngay đến số đường dây nóng của Cục CSGT chúng tôi: 069.234.2608 để nhận được sự hỗ trợ.

-

Là cơ quan chủ trì sửa đổi Nghị định xử phạt hành chính vi phạm giao thông, bà đánh giá thế nào về mức phạt tài xế vi phạm nồng độ cồn hiện nay?

(Sơn Nguyễn, 59 tuổi, 121 Nguyễn Sơn - Phường Gia Thụy)- Bà Phan Thị Thu Hiền:

Năm 2014, mức xử lý vi phạm với nồng độ cồn chưa đủ sức răn đe nên năm 2015, nghị định 46 đã đưa mức xử lý rất cao. Lúc này, có nhiều người còn gọi điện cho tôi hỏi tại sao mức phạt cao như vậy. Đến năm 2017, việc thực hiện quy định về nồng độ cồn tương đối tốt, song tất cả giải pháp đều có giai đoạn nhất định, chúng ta phải xem xét lại các quy định này.

Bà Phan Thị Thu Hiền. Ảnh: Gia Chính

Các nước Anh, Pháp, Thụy Điển, Đài Loan đều xử lý hình sự, phạt tù 2 năm với người sử dụng quá nồng độ cồn; Trung Quốc phạt tù 3 năm. Chúng tôi đang nghiên cứu tăng mức xử phạt hành chính với vi nghiêm trọng nồng độ cồn, ma túy như chỉ đạo của Chính phủ. Ngoài ra, chúng tôi cũng nghiên cứu nhiều biện pháp khác như tăng thời gian tước giấy phép lái xe hay thu hồi vĩnh viễn giấy phép lái xe. 

Về Luật thì chúng ta không phải thiếu. Trong Luật Giao thông đường bộ, yêu cầu đầu tiên là an toàn cho người tham gia giao thông, tuy nhiên vẫn cần bổ sung chế tài để tăng tính răn đe.

Một câu hỏi cần đặt ra là vừa qua tại sao nhiều lái xe vẫn cố tình vi phạm, điều này cho thấy ý thức chấp hành Luật chưa đạt và công tác tuyên truyền còn hạn chế.

- Hàng năm Ủy ban An toàn giao thông quốc gia tổ chức ngày tưởng niệm nạn nhân tai nạn giao thông để cảnh báo người dân nói chung. Ông đánh giá thế nào về hiệu quả hoạt động này? (Phạm Hồng Phú, 31 tuổi)

- Tiến sĩ Minh:

Vấn đề an toàn giao là vấn đề nghiêm trọng, mang tính toàn cầu. Vì thế mà Liên Hợp quốc đã ban hành nghị quyết A64 vào đầu năm 2000, kêu gọi các quốc gia tập trung giảm tai nạn. Không chỉ thế, Nghị quyết này được liên tục điều chỉnh để tái khẳng định quyết tâm của Liên Hợp quốc. 

Việt Nam luôn tích cực tham gia soạn thảo và cam kết thực hiện Nghị quyết. Tới nay, Việt Nam là một trong những số ít quốc gia có cơ hội hoàn thành mục tiêu thiên niên kỷ của Liên Hợp quốc về an toàn giao thông. Đây là thành quả đáng ghi nhận của Việt Nam.

Hoạt động tưởng niệm do Uỷ ban tổ chức có mục đích hưởng ứng chương trình của Liên Hợp quốc. Mỗi lần tổ chức được truyền thông thông tin rộng rãi, được phát sóng truyền hình trực tiếp với số người xem lớn. Tôi thấy hiệu ứng của hoạt động này rất tích cực, giúp thay đổi nhận thức và hành vi của người tham gia giao thông.

- Một số ý kiến cho rằng vai trò của Ủy ban An toàn giao thông quốc gia mờ nhạt trong việc giải quyết vấn nạn giao thông, thường lãnh đạo chỉ xuất hiện sau khi tai nạn xảy ra, không hoặc ít tổ chức các chương trình phối hợp phòng ngừa. TS Minh nghĩ sao về điều này? (Đạt, 25 tuổi)

- Tiến sĩ Minh:

Các hoạt động của Uỷ ban bám sát vào chức năng của thủ tướng phân công. Nhiệm vụ chính của chúng tôi là tham mưu, giúp Thủ tướng Chính phủ chỉ đạo các bộ ngành địa phương thực hiện các chiến lược chương trình ATGT trên toàn quốc, thực hiện chức năng phối hợp liên ngành trong bảo đảm ATGT, tuyên truyền về ATGT và nhiều hoạt động khác đã được quy định trong QĐ 22 Kiện toàn Ủy ban ATGT Quốc gia và Ban ATGT các tỉnh TP trực thuộc Trung ương của Thủ tướng Chính phủ.

TS Trần Hữu Minh. Ảnh: Gia Chính

Khi còn có TNGT, thì đặc biệt là những người làm trong lĩnh vực bảo đảm ATGT sẽ còn phải tiếp tục làm việc ở mức độ cao nhất, cống hiến cao nhất để hướng tới một hệ thống GTVT an toàn hơn cho người dân, và việc này là một quá trình không có điểm dừng. 

Theo đánh giá của người dân cũng như của các cơ quan chức năng, thì Ủy ban ATGT Quốc gia là một trong những Ủy ban liên ngành hoạt động tích cực và hiệu quả nhất.

- Nhiều người đề xuất tăng mức phạt bổ sung như lao động công ích, phạt tù với lái xe say rượu, tước bằng lái vĩnh viễn, tịch thu phương tiện, ý kiến của bà thế nào? (Nguyễn Đăng Cường, 32 tuổi, Yên thường- Gia Lâm- Hà Nội)

- Bà Phan Thị Thu Hiền:

Tôi thấy độc giả bình luận rất sôi nổi, nhiều ý kiến đề xuất thu hồi vĩnh viễn giấy phép lái xe, phạt tù... như các  nước đã thực hiện. Là cơ quan quản lý nhà nước, chúng tôi đang phối hợp các đơn vị liên quan sửa đổi nghị định 46, theo đó các hình thức xử phạt hỗ trợ ngoài hình thức phạt tiền đều được xem xét. Ví dụ với vấn đề tước giấy phép lái xe vĩnh viễn, việc này không chỉ nhìn nhận dưới góc độ Luật Giao thông đường bộ, ở đây giấy phép lái xe còn là giấy phép hành nghề. Hoặc chúng ta muốn phạt tù tài xế vi phạm nồng độ cồn thì phải có đủ hành vi. Ngoài ra việc tịch thu phương tiện cũng đang được nghiên cứu. 

Chúng tôi rất vui mừng khi người dân đồng thuận nâng mức xử phạt vi phạm với vi phạm nồng độ cồn, sử dụng ma túy, và sẽ nhanh chóng có dự thảo để đưa ra công luận góp ý kiến. Tôi nghĩ rằng đây là các quy định ảnh hưởng đến đông đảo người dân, do vậy phải nhìn đa chiều, phục vụ cho việc phát triển kinh tế - xã hội. 

- Có đề xuất thêm chế tài với các nhà hàng để có trách nhiệm đưa người say rượu về nhà, ông bà nghĩ sao? (Đạt, 25 tuổi)

- Ông Đỗ Thanh Bình:

Chúng tôi tiếp thu. Nhưng muốn xử lý tốt thì phải có hướng dẫn của các cơ quan, Hội đồng thẩm phán, có đánh giá tác động.

Xét trên góc độ hành chính, đầu tiên là đánh vào kinh tế. Luật pháp Việt Nam hiện nay chưa quy định nhưng các nước tước vĩnh viễn quyền kinh doanh. Ví dụ, anh được cấp giấy phép kinh doanh vận tải thì tước giấy phép trong thời gian nào còn tước vĩnh viễn thì chưa thấy nước nào có.

Một vấn đề nữa là vấn đề quản lý cấp giấy phép lái xe sau kỳ vi phạm. Hiện chúng ta chưa tính đến. Các nước ngoài, nếu anh vi phạm kỳ này, sang năm kỳ đó cấp lại sẽ cấp lại nhưng ngắn hơn. Nếu vi phạm rượu bia thì phải xem lại ý thức. Hiện ở Việt Nam cứ cấp 5 năm một lần chưa xem lại kỳ trước.

Các hợp đồng bảo hiểm, hành vi vi phạm rượu bia không có bảo hiểm tự nguyện, chỉ có đền cho bên thứ ba. Còn các đề xuất khác chúng tôi cho rằng phải nghiên cứu. Tịch thu phương tiện cũng cần nghiên cứu vì phương tiện đó không có lỗi, người điều khiển mới có lỗi vì vậy phải tính trên phương diện đồng bộ. Chúng tôi đồng ý phải tăng mức xử phạt, tuyên truyền rộng đừng để biết rồi không thực hiện. Có luật Phòng chống tác hại của rượu bia quản lý người bán rượu bia tốt hơn. Mức độ xử phạt hành chính mang tính răn đe, cuối cùng là hình sự, trách nhiệm của người dân với xã hội.

Như tôi và anh Minh vừa đi Singapore về, trong xe đã có truyền thông, nếu trong xe hút thuốc báo cảnh sát bắt ngay hay phạt đánh vào hầu bao. Cảnh sát chúng tôi mong giảm thiểu tai nạn giao thông, hình thành văn hóa giao thông Việt Nam để nước ngoài đến thấy giao thông là thể hiện sự phát triển.

Thấy người vi phạm nồng độ cồn thì có cơ chế thông tin tới cảnh sát để giảm nguy hiểm. Bộ trưởng Công an Tô Lâm quan tâm lực lượng cảnh sát giao thông phải mạnh mẽ hơn, phục vụ người dân cao hơn.... Chúng tôi mong muốn từ nguyên tắc xây dựng quy định thì phải từ thực tiễn để quy định đi vào thực tiễn, mang tính phòng ngừa từ xa.

Từ trái qua:  Ông Đỗ Thanh Bình và bà Phan Thị Thu Hiền.

- Nhiều độc giả đề nghị phạt tài xế vi phạm đi lao động công ích ở nhà xác bệnh viện để thấy nỗi đau sinh ly tử biệt, quan điểm của ông, bà như thế nào? (Đạt, 25 tuổi)

- Tiến sĩ Minh:

Những đề xuất như vậy theo tôi đều có căn cứ. Chúng ta cần phải đa dạng hoá các hình thức xử phạt, đây là một nguyên tắc trong xử lý vi phạm hiệu quả. 

Nếu nhìn vào các quốc gia phát triển, ta sẽ thấy họ có bốn công cụ xử phạt rất nhuần nhuyễn (hình sự, giáo dục, hành chính, kinh tế). Việt Nam ta mới chú trọng vào hành chính, trách nhiệm hình sự mới chỉ xử lý khi gây hậu quả.

Theo tôi, về hình sự chúng ta cần xây dựng án lệ để xử lý những hành vi đặc biệt nghiêm trọng, kể cả  khi chưa có hậu quả. Về hành chính, chúng ta cần nghiên cứu có những mức phạt đủ mức răn đe. 

Lao động công ích thuộc về hình thức giáo dục, ta cần chú ý người vi phạm cần phải học lại và thi lại khó hơn người thường để đảm bảo anh không còn rủi ro khi cầm lái. Về kinh tế, nước phát triển tăng mức tiền mua bảo hiểm dựa vào lịch sử lái xe, tôi thấy rất hiệu quả.

Tất cả các công cụ trên đều trong tay chúng ta để sử dụng nhuần nhuyễn.

- Bà Phan Thị Thu Hiền:

Tôi đọc rất nhiều giải pháp của độc giả của VnExpress, xuất phát từ mong muốn không để xảy ra tai nạn giao thông. Các giải pháp này đang được nghiên cứu, trong đó có đề xuất về phạt lao động công ích. 

Tổng cục Đường bộ và Cục cảnh sát giao thông thường xuyên họp, tranh luận với nhau tìm ra "liều thuốc" cho vấn đề này. 

- Khảo sát mới đây của VnExpress với 4 chế tài xử lý tài xế vi phạm nồng độ cồn như Phạt tù thời gian ngắn; Tăng phạt tiền; Tịch thu phương tiện; Tước giấy phép lái xe vĩnh viễn, 38% độc giả chọn phạt tù thời gian ngắn và 32% bình chọn tước giấy phép lái xe vĩnh viễn. Ông, bà nghiêng về phương án nào và có suy nghĩ gì về sự lựa chọn này của độc giả? (Đạt, 25 tuổi)

- Ông Trần Hữu Minh:

Nguyên tắc xử phạt là xử lý theo mức độ vi phạm. Theo tôi biết chưa có địa phương nào xử phạt hình sự được vi phạm nghiêm trọng về nồng độ cồn nhưng chưa gây hậu quả, mặc dù bản chất của vi phạm là tội phạm nghiêm trọng, là hành vi giết người chưa gây hậu quả. 

Trong công tác kiểm tra, tôi thấy tỷ lệ chấp hành phạt rất tốt, nhưng có một số trường hợp không hợp tác, thậm chí hành hung lực lượng chức năng. Chúng ta cần sửa pháp luật để tăng quyền cho lực lượng chức năng, để nhận thức người chống đối cũng phải thay đổi.

Về tước giấy phép vĩnh viễn, tôi thấy các nước trên thế giới cũng có nhưng áp dụng không nhiều, chỉ đối với hành vi đặc biệt nghiêm trọng và người vi phạm có thái độ coi thường pháp luật, xem nhẹ tính mạng người khác. Ví dụ như thay vì cứu chữa sau khi gây tai nạn, một số ít lái xe bỏ chạy hoặc cố tình cán qua người bị nạn. Những trường hợp như vậy nếu có bằng chứng rõ ràng là đã đủ căn cứ cấm vĩnh viễn. Dù không nhiều, nhưng ta vẫn cần có đủ hành lang pháp lý.

- Bà Phan Thị Thu Hiền:

Các nước đã trải qua thời gian quá độ, không nước nào có nền giao thông tuyệt đối được. Văn hóa giao thông không phải ngày một ngày hai mà phải được xã hội đồng hành, tuyên truyền  mỗi người trong gia đình phải nhận thức về vấn đề này.

- Ông Đỗ Thanh Bình:

Nếu bảo là chọn một trong bốn chế tài thì tôi cho rằng là phiến diện. Theo quan điểm của tôi, những gì chúng ta có thể làm được theo quy định của pháp luật hiện nay, theo quy định của luật xử lý vi phạm hành chính, đó là mức xử phạt. Mức xử phạt trong lĩnh vực giao thông cao nhất được phép đến 75 triệu, thì cái này sửa Nghị định 46 là thuộc thẩm quyền của chính phủ, là chúng ta có thể làm được ngay.

Cái thứ hai là liên quan đến hướng dẫn về luật hình sự để xử lý đối với hành vi có khả năng xảy ra vi phạm, trong đó có nồng độ cồn, thì phải có hướng dẫn về định lượng và các tình huống. Hiện rất khó để hướng dẫn trên thực tế.

Thứ ba là các hình thức phạt bổ sung theo quy định của luật xử lý vi phạm hành chính trong đó có cải tạo lao động như độc giả đề nghị thì chúng ta cũng phải sửa luật. Nhưng trước hết hãy tập trung những thứ trong tầm tay, có thể tham mưu đề xuất được. Còn những cái kia chúng ta nghiên cứu vì liên quan đến luật xử lý vi phạm hành chính, luật sửa đổi luật giao thông đường bộ, rất nhiều văn bản mới thực hiện được.

Chúng tôi lắng nghe tất cả giải pháp, tất cả đề xuất. Để cải thiện thực trạng, thứ nhất cần phòng ngừa, thứ hai là gắn chặt trách nhiệm của người điều khiển, thứ ba là tạo môi trường không dám vi phạm. Đó là cái quan trọng hơn. Chúng tôi chú trọng tuyên truyền, đặc biệt là thế hệ trẻ, học sinh sinh viên, các hiệp hội tham gia giao thông, như thế mới sát thực tiễn được. Nếu chỉ chọn một chế tài thì là phiến diện, cần đồng bộ cả xã hội, cả hệ thống.

Hiện tại luật Việt Nam là cấm không được sử dụng rượu bia khi lái xe ôtô. Tuy nhiên một số nước tiên tiến có cho tỷ lệ nhất định, chẳng hạn uống một chai bia, sau một tiếng là có thể điều khiển. Họ tính đến yếu tố văn hóa, hướng dẫn người dân rằng cơ thể bình thường bao nhiêu kg thì nên uống bao nhiêu, sau bao lâu thì đã đào thải được.

- Cục CSGT nghĩ thế nào nếu có một cổng tập hợp hình ảnh vi phạm xử lý giao thông do người dân chụp, phát hiện được? (Dương Đình Việt, 29 tuổi)

- Ông Đỗ Thanh Bình:

Riêng nội dung này rất thú vị, Bộ trưởng đã ký quyết định thành lập Ban nghiên cứu Đề án ứng dụng công nghệ thông tin mà tôi là thư ký. Chúng tôi sẽ có "app" của CSGT để tiếp nhận mọi thông tin và chuyển cho lực lượng thực thi. Chúng tôi mong nhận được nhiều nhất các phản hồi. 

Ông Đỗ Thanh Bình. Ảnh: Gia Chính

Nguồn: vnexpress.net