Báo giáo dục: Chỉ “sâu chúa” mới dám và vượt mặt Quốc hội, ném chục ngàn tỉ ra ngoài như thế?

Chỉ một dự án đầu tư sang Venezuela đã ngốn 14,2% tổng dự trữ ngoại hối quốc gia thời điểm năm 2010, phải chăng đây là cuộc chơi liều lĩnh của một nhóm người? – Báo giáo dục đặt câu hỏi.

Ngày 18/3/2019, Báo giáo dục do Hiệp hội các Trường đại học, cao đẳng Việt Nam chủ quản đã có bài báo “Chỉ “sâu chúa” mới dám và vượt mặt Quốc hội, ném chục ngàn tỉ ra ngoài như thế?”. Bài báo đã chỉ ra sai phạm trong vụ việc tại mỏ dầu Junin2. Để giúp bạn đọc dễ nắm bắt nội dung, chúng tôi sẽ tóm gọn lại bài báo như sau:

Ngày 21/2/2019, Thủ tướng Chính phủ Nguyễn Xuân Phúc ký ban hành Quyết định số 213/QĐ-TTg (QĐ213) “Chương trình tổng thể của Chính phủ về thực hành tiết kiệm, chống lãng phí năm 2019” trong đó Thủ tướng nhấn mạnh chuyện “Kiểm điểm và xử lý trách nhiệm theo quy định của pháp luật đối với người đứng đầu trong việc để xảy ra các vi phạm…”?. Điều đáng nói ở đây là Vì sao nhà nước đã có “Luật Đầu tư công” mà Thủ tướng còn phải ban hành quyết định này?

Nhiều năm gần đây, đầu tư công luôn là mảnh đất màu mỡ cho một bộ phận không nhỏ quan chức lợi dụng đục khoét ngân sách, vơ vét chia nhau những đồng tiền thuế người dân chắt chiu đóng góp.

Có thể nêu một số dẫn chứng, chẳng hạn vụ mua bán ụ nổi 83M tại Vinalines, vụ Mobifone mua 95% cổ phần AVG, vụ nhà máy gang thép Thái Nguyên đầu tư tới hơn 8.000 tỉ đồng nhưng nay đang dần biến thành đống sắt gỉ,…

Một trong những vụ việc được dư luận quan tâm là việc Tổng công ty khai thác thăm dò dầu

Về vụ việc Junin 2, chúng ta có những điểm đáng lưu ý sau:khí (PVEP) thuộc Tập đoàn Dầu khí quốc gia Việt Nam (PVN) thực hiện liên doanh với đối tác là Tổng công ty dầu khí Venezuela (thành viên của Công ty dầu khí quốc gia Venezuela) tại mỏ dầu Junin 2 và các dự án tại một số quốc gia khác.

Thứ nhất là ý kiến cho rằng các cơ quan thuộc Chính phủ đã vượt quá thẩm quyền, không trình Quốc hội phê duyệt trong việc thực hiện hợp đồng, cụ thể là bài báo: “PVN ‘ném’ nghìn tỉ tại Venezuela: Ép bộ trưởng ký, ‘phớt lờ’ báo cáo Quốc hội” đăng trên Thanhnien.vn ngày 15/3/2019.

Thứ hai là thông tin từ tháng 11/2008, “Bộ Kế hoạch & Đầu tư đã có cuộc họp thẩm định báo cáo việc đầu tư này với sự tham gia của đại diện các bộ, ngành và có tờ trình Thủ tướng xin phê duyệt dự án với tổng mức đầu tư hơn 1,24 tỷ USD”. [1]

“Với tư cách cơ quan thẩm tra hồ sơ xin cấp phép đầu tư, Bộ Kế hoạch & Đầu tư đã báo cáo Thủ tướng và kiến nghị Uỷ ban thường vụ Quốc hội xem xét đặc cách với dự án để sớm cấp

giấy chứng nhận đầu tư. Tuy nhiên trả lời bằng văn bản sau đó, Uỷ ban Thường vụ Quốc hội đã “bác” đề xuất này và “Yêu cầu Chính phủ có tờ trình chính thức gửi Uỷ ban làm rõ phần vốn nhà nước góp vào dự án.

[1] : Việc này đã vượt quá 30% vốn nhà nước và theo quy định thì “Trường hợp dự án sử dụng từ 30% vốn nhà nước trở lên thì Chính phủ phải trình Quốc hội xem xét chủ trương đầu tư”.

Sau khi có ý kiến của Ủy ban Thường vụ Quốc hội, một số chuyện bắt đầu:

“Báo cáo tháng 5/2009 của Chính phủ gửi cơ quan thường trực Quốc hội dự án Junin 2, cơ cấu phần vốn góp Nhà nước tại dự án được thay đổi.

Phần vốn góp từ vốn chủ sở hữu của PVN giảm từ 956 triệu USD dự kiến ban đầu, xuống còn 547 triệu USD, tức chỉ còn29,9% tổng chi phí góp vốn của phía Việt Nam. 

Điều này đồng nghĩa dự án đầu tư không còn nằm trong diện phải báo cáo Quốc hội xem xét, chấp thuận chủ trương đầu tư (dự án có mức góp vốn 30% trở lên)”. [1]

Đến tháng 6/2010 dự án chính thức động thổ, tổng nhu cầu vốn phía Việt Nam phải đóng góp trong dự án tăng thành 1,825 tỉ USD trong đó có một khoản hết sức phi lý mà phía Việt Nam phải thực hiện, đó là “phí tham gia” (bonus) hay còn gọi là “phí hoa hồng”.

Theo đó Việt Nam phải trả cho Venezuela 584 triệu USD bằng tiền mặt chia làm ba đợt, đợt đầu 300 triệu, hai đợt còn lại mỗi đợt 142 triệu USD. [1]

Đến năm 2013 sau khi đã nộp 442 triệu USD tiền “phí tham gia”, 90 triệu USD tiền góp vốn, tổng cộng là 532 triệu USD, ban lãnh đạo mới của PVN đã phải quyết định đơn phương không thực hiện cam kết nộp số tiền “phí tham gia” còn lại (142 triệu USD).

Cũng trong năm 2013, Thủ tướng Chính phủ chỉ đạo PVN và PVEP tạm dừng việc khai thác thử tại mỏ Junin 2 để tiến hành công tác nghiên cứu đánh giá lại toàn bộ dự án, đàm phán với nước chủ nhà về các điều khoản của hợp đồng.

PVEP cho biết sẽ tiếp tục dự án khi các vấn đề liên quan được làm rõ, đặc biệt phải đảm bảo tránh được các rủi ro về tỉ giá, lạm phát của nước sở tại. [3]

Nếu thông tin đăng tải trong bài “Dự án tỷ đô sa lầy của PVN ở Venezuela” [1] là chính xác, có thể thấy đã có vượt qua rào chắn pháp lý trong Nghị quyết số 66/2006/NQ-QH11 (NQ66) của Ủy ban Thường vụ Quốc hội (ban hành ngày 29/6/2006) và Nghị quyết 49/2010/QH12 (NQ49) (ban hành năm 2010).

Theo NQ66 “Chính phủ trình Quốc hội xem xét, quyết định chủ trương đầu tư với các dự án có quy mô vốn đầu tư từ hai mươi nghìn tỷ đồng Việt Nam trở lên, đối với dự án, công trình có sử dụng từ ba mươi phần trăm vốn nhà nước trở lên”.

Nghị quyết của Ủy ban Thường vụ Quốc hội là văn bản quy phạm pháp luật do Quốc hội ban hành và có hiệu lực tương đương như luật vậy nên vi phạm các quy định trong Nghị quyết này là hành vi vi phạm pháp luật.

Chính phủ là cơ quan hành pháp nghĩa là phải tuân thủ các quy định của pháp luật.

Nói theo ngôn ngữ của ngành luật, Chính phủ chỉ được phép làm những gì mà luật pháp cho phép, còn người dân thì được phép làm những gì mà pháp luật không cấm.

Tại thời điểm năm 2010, khi PVN ký hợp đồng lập liên doanh với Venezuela, một đô la Mỹ tương đương 19.500 đồng. Số liệu mà báo Thanhnien.vn nêu trong bài báo “Điều tra vụ PVN ‘mất trắng’ hàng ngàn tỉ đồng tại Venezuela” đăng ngày 14/3/2019 cho thấy dự án mà PVN thực hiện có tổng nhu cầu vốn đầu tư là 1,825 tỉ USD. 

Số tiền này tương đương khoảng 36.000 tỷ đồng, gấp khoảng 1,8 lần so với quy định của Quốc hội (20.000 tỷ).

Số liệu trong Thống kê tài chính quốc tế của IMF, WB và Báo cáo nợ nước ngoài số 7 – Bộ Tài chính cho thấy dự trữ ngoại hối quốc gia cuối năm 2010 khoảng 12,86 tỷ USD và nợ nước ngoài ngắn hạn là 6,95 tỷ USD.

Nguồn: Cpdvn.com